12-18 AY GELİŞİM SÜREÇLERİ
MOTOR GELİŞİMİ
ALGISAL GELİŞİMİ
SOSYAL GELİŞİMİ
GRAFİK GELİŞİMİ
BİLİŞSEL GELİŞİMİ
MOTOR GELİŞİMİ
¨ Güvenli bir biçimde yürür; güvenle adım atmaya başlayıp durabilir,
¨ Dikkatle koşar ancak önüne bir engel çıktığında engeli aşamaz,
¨ Yürürken büyük bir bebeğini ya da ayısını taşıyabilir,
¨ Yetişkin sandalyesine çıkıp oturabilir,
¨ Destekle merdivenlerden inebilir,
ALGISAL GELİŞİMİ
¨ Kendisine gösterildiğinde üç küpü üst üste koyup kule yapabilir,
¨ Birkaç sayfayı birden çevirir,
¨ Kolay anlaşılır resimli kitapları inceler,
¨ Kalemi ortadan veya ucundan avucu ile tutar,
¨ Tek elini daha sık kullanmaya başlar,
¨ 3m uzaklıkta yuvarlanan toplarını izler ve geri getirmek için peşinden gider,
¨ Oyun oynarken yüksek sesle ve anlaşılmaz bir biçimde kendi kendine konuşur,
¨ Erişmeye çalıştığı nesneleri parmağıyla gösterip yüksek tonda ısrarlı seslerle ister,
¨ Çocuk şarkılarına eşlik etmeye çalışır,
¨ Basit emirlere uyar söz dinler,
DİL GELİŞİMİ
¨ Basit sorular sormaya başlar. Örn. ‘nereye gitti’,
¨ Basit zamirleri kullanmaya başlar,
¨ Konuşurken sırasını beklemeyi öğrenmiştir,
¨ Sözcüklerin tam söylenişinde bazı hatalar yapar, ‘tren’ yerine ‘tyen’ gibi
¨ Anladığı sözcük sayısı kullandığı sözcük sayısından daha fazladır,
¨ Yaklaşık 30 sözcüğü düzenli olarak kullanabilir,
SOSYAL GELİŞİMİ
¨ Kaşığını tutar ve yemeğini dökmeden ağzına götürür,
¨ Bardağı iki eliyle kavrar üstüne veya çevresine dökmeden içebilir,
¨ Ayakkabılarını,çoraplarını ve şapkasını çıkarabilir ancak giyemez,
¨ Tuvalet ihtiyacını huzursuzluğuyla ya da sesli anlatımlarla önceden haber vermeye başlar,
¨ Oyuncaklarını artık ağzına götürmez,
¨ Oyun sırasında veya kızdığında oyuncaklarını yere atar,
¨ Basit günlük etkinlikleri taklit eder. Örn. bebeğine yemek yedirmek gibi,
¨ Küçük nesneleri kutuya koyup çıkarabilir,
¨ Başta annesi olmak üzere tanıdık kişilere duygusal olarak bağlanmıştır,
GRAFİK GELİŞİMİ
¨ 18 aylık bebek tek eliyle ya da iki eliyle karalamalar yapmaya başlamıştır,
¨ Kağıda büyük ve küçük noktalar koyabilir,
BİLİŞSEL GELİŞİMİ
¨ İlk düşünme belirtileri görülmeye başlar,
¨ Kendisini kontrol ederek hareket eder,
¨ Nesne devamlılığını tamamıyla kazanmıştır,
¨ Nesnenin sembolünü zihninde saklayabilmektedir,
2 YAŞ GELİŞİM SÜREÇLERİ
MOTOR GELİŞİMİ
ALGISAL GELİŞİMİ
SOSYAL GELİŞİMİ
BİLİŞSEL GELİŞİMİ
MOTOR GELİŞİMİ
¨ ¨ Ayağının tümünü kullanarak sağlam adımlarla güvenlik içinde koşar,kolaylıkla durup yeniden koşmaya başlayabilir,
¨ ¨ Alçak bir basamaktan aşağı atlayabilir,
¨ ¨ Dengesini yitirmeden çömelebilir ve ellerini kullanmadan yeniden ayağa kalkabilir,
¨ ¨ Mobilyaların üzerine çıkıp yeniden aşağıya inebilir,
¨ ¨ Parmaklığa veya duvara tutunarak merdivenlerden çıkabilir ve aşağı inebilir,
¨ ¨ Büyük bir topa tekmeyle vurmaya çalıştığında topun üstüne yürür,
¨ ¨ Üç tekerlekli bisiklete oturur ama pedalları kullanamaz,
¨ ¨ Çocuk bahçesinde bulunan bazı kolay aletlere tırmanabilir,
¨ ¨ Büyük oyuncakları kolaylıkla itip çekebilir,ama önüne bir engel çıktığında oyuncağı yönlendirmede güçlük çeker,
¨ ¨ Aldığı nesneleri yerine koyabilir,
¨ ¨ Küçük şekerlerin paketlerini büyük bir beceriyle açabilir,
¨ ¨ Tahta küplerle altılı ve sekizli kuleler yapar,
¨ ¨ Kalemi başparmağı ve ilk iki parmağını kullanarak ucuna yakın bir yerden tutar,
¨ ¨ Kendiliğinden hem dairesel hem de ileri geri karamalar yapar,
¨ ¨ Sayfaları tek tek çevirebilir,
ALGISAL GELİŞİMİ
¨ ¨ Resimli kitaplara bakmaktan çok hoşlanır,
¨ ¨ Fotoğraflarda tanıdığı yetişkinleri ayırt edebilir,
¨ ¨ 3m uzaklıktaki çok küçük oyuncakları görür ve isimlendirebilir,
¨ ¨ İki ya da daha çok sözcüğü bir araya getirerek basit cümleler oluşturabilir,
¨ ¨ Sürekli olarak nesnelerin ve insanların isimlerini sorar,
¨ ¨ Oyun oynarken kendi kendine konuşur ama konuşmalarının çoğu hala başkalarınca anlaşılmaz,
¨ ¨ Çocuk şiirlerine ve şarkılarına eşlik eder,
¨ ¨ İstenildiğinde saçını,elini, burnunu, gözünü, ağzını, ayaklarını doğru olarak gösterir,
¨ ¨ Basit yönergeleri yerine getirebilir,
¨ ¨ Her iki gözü ayrı ayrı kapatıldığında iğne,sicim gibi nesneleri eline alabilir,
¨ ¨ Resimli kitaplardaki çok ince ayrıntılara dikkat edebilir,
¨ ¨ Artık fotoğrafta kendini tanımaya başlamıştır,
¨ ¨ İsmini tümüyle bilir,
¨ ¨ Heyecanlandığında herhangi bir şeye büyük bir istek duyduğunda kekeleme görülebilir,
¨ ¨ Basit birkaç çocuk şarkısı söyleyebilir,
DİL GELİŞİMİ
¨ ¨ Bildiği 50 veya daha fazla sözcüğü kullanır ve pek çoğunu anlar,
¨ ¨ İsim ve nesnelere ait hızla oluşan bir sözcük hazinesi oluşmaktadır,
¨ ¨ Düşünce süreçleri gelişmektedir, ama hala sistematiklik kazanamamıştır,
¨ ¨ Durmaksızın konuşurlar,
¨ ¨ Kurduğu cümlelerin yapısı çocuksu özellikler taşır,
¨ ¨ Sorduğu sorulara kısa ve basit yanıtlar beklemektedir,
¨ ¨ 2,5 yaşa doğru kullandığı sözcük sayısı 200 ya da daha fazla olabilir,
¨ ¨ Ben, beni/bana, ve sen zamirlerini doğru olarak kullanabilir,
SOSYAL GELİŞİMİ
¨ ¨ ¨ ¨ Üstüne dökmeden kaşıkla yemek yiyebilir,
¨ ¨ Güçlük çekmeden bardağı eline alır, içer ve yeniden yerine koyabilir,
¨ ¨ Şapkasını ve ayakkabısını giyebilir,
¨ ¨ Tuvalet gereksinimini uygun zamanda dile getirip haber verebilir,
¨ ¨ Evin içinde annesinin peşinde dolaşır ve eve ilişkin etkinlikleri oyunları aracılığıyla taklit eder,
¨ ¨ Aşırı duygulanma, yorgunluk ya da korku durumunda anne /babaya sıkıca sarılır,
¨ ¨ İsteklerinin anında yerine getirilmesini ister,
¨ ¨ Sahip olduğu şeyleri korur,
¨ ¨ 2,5 yaşına doğru çatal kullanmaya başlayabilir,
¨ ¨ Son derece canlı ve etkindir, yerinde duramaz, sürekli olarak hareket eder,engellendiğinde karşı çıkar,
¨ ¨ Çevredeki olası tehlikelere karşı duyarlı değildir,
¨ ¨ Engellendiğinde öfke nöbetleri geçirebilir,
¨ ¨ Rol ağırlıklı dramatik oyunlar oynar,
BİLİŞSEL GELİŞİMİ
¨ ¨ Nesneleri tam olarak sembolize etmeye başlamıştır,
¨ ¨ Bir sembolle bu sembolün temsil ettiği nesne arasındaki ilişkiyi anlamaya başlamıştır,
¨ ¨ Bu yaştaki çocuğa göre hareket eden her şey canlıdır(animizim),
3 YAŞ GELİŞİM SÜREÇLERİ
MOTOR GELİŞİMİ
ALGISAL GELİŞİMİ
SOSYAL GELİŞİMİ
MOTOR GELİŞİMİ
¨ Merdivenden yukarı ayak değiştirerek çıkar ve aşağı inerken her basamakta iki ayağını bitiştirir,
¨ Alt basamaklardan atlayabilir,
¨ Koşarken ve büyük oyuncakları iti çekerken önüne çıkan engelleri aşabilir, köşeleri dönebilir,
¨ Pedalları kullanarak üç tekerlekli bisiklete binebilir,
¨ Parmak ucunda durabilir ve yürüyebilir,
¨ Ayak bileklerini çapraz koyarak oturabilir,
¨ Her iki elini işbirliği içinde ustaca kullanabilir,
¨ 9 ve daha fazla küple kule yapabilir,
¨ İpliğe büyük tahta boncuklar dizebilir,
¨ Makas kullanabilir,
¨ Kalemi sık kullandığı eliyle başparmağı arasında ucuna yakın tutar ve el hareketlerine egemen bir biçimde ustaca kullanabilir,
ALGISAL GELİŞİMİ
¨ Konuşurken ses tonunu duruma göre değiştirebilir,
¨ Adını, soyadını, cinsiyetini ve yaşını söyleyebilir,
¨ Öyküleri büyük bir dikkatle dinler,
¨ Bildiği birkaç çocuk şiirini ezbere okuyabilir,
¨ 10’a kadar ya da daha fazla ezbere sayabilir,
¨ ‘Ne’, ‘nerede’, ‘kimle’ başlayan pek çok soru sorar,
DİL GELİŞİMİ
¨ Cümleleri daha gramatik hale gelmiştir,
¨ 300 civarında kelime bilmekte ve kendi kendine uzun süren konuşmalar yapmaktadır,
¨ Yeni kelimelere karşı büyük bir istek ve ilgi duyar,
¨ ‘Ve’ kelimesini kullanmakta ve düşüncelerini ekleyebilmektedir,
¨ Zamir ve bazı basit edatları uygun biçimde kullanabilir,
SOSYAL GELİŞİMİ
¨ Yemek yerken kaşık ve çatalı rahatça kullanabilir,
¨ Ellerini yıkayabilir ancak tam olarak kurutamaz,
¨ Pantolonunu ve şortunu indirebilir ve yeniden çekebilir ancak düğme ilikleme ve fermuar çekmede yardıma ihtiyaç duyar,
¨ Geceleri altını ıslatmaz,
¨ Çevresindekilere sevgi ve güvenle yaklaşır,
¨ Ev işleri, bahçe işleri, alış-veriş gibi etkinliklerde yetişkine yardımcı olmaktan çok hoşlanır,
¨ Çevreyi derli toplu tutmaya özen gösterir,
¨ Oyun sırasında kendi kendine konuşma giderek azalır ve yerini başkalarıyla konuşma alır,
¨ Başka çocuklarla uyum içinde oynayabilir,
4 YAŞ GELİŞİM SÜREÇLERİ
MOTOR GELİŞİMİ
ALGISAL GELİŞİMİ
SOSYAL GELİŞİMİ
MOTOR GELİŞİMİ
¨ Ayak değiştirerek büyük bir rahatlıkla merdivenlerden inip çıkabilir,
¨ Beden hareketlerini istediği gibi ustalıkla yönlendirebilir,
¨ Merdivenlere ve ağaçlara tırmanabilir,
¨ Parmak ucunda durabilir, yürüyebilir ve koşabilir,
¨ Üç tekerlekli bisiklete binmede ustalaşmıştır,
¨ Dizlerini kırmadan yerdeki nesneleri alabilir,
¨ Topu atma, yakalama, zıplatma, tekmeyle vurma gibi becerileri içeren top oyunlarında ustalaşmıştır,
¨ Küçük tahta boncukları ipe dizebilir,
¨ Kalemi yetişkin gibi tutar ve başarıyla kullanır,
ALGISAL GELİŞİMİ
¨ Yakın geçmişteki olayları, olup bitenler arasında ilişki kurarak anlatabilir,
¨ Ev adresini söyleyebilir,
¨ Nesneleri ismini söylediği nesneye dokunup nesne-sözcük arasında birebir eşleme yapabilir,
¨ Şakalardan, fıkralardan zevk alır, uygunsuz sözlerden, ifadelerden ve argodan hoşlanır,
DİL GELİŞİMİ
¨ Konuşması dilbilgisi kurallarına uyar ve tümüyle anlaşılabilir bir hale gelmiştir,
¨ ‘Neden?’, ‘ne zaman?’, ‘nasıl?’, ‘niçin?’, sorularıyla sözcüklerin anlamlarını ısrarla sorar,
¨ Uzun öyküleri dinler ve gerçekte var olanla düş ürününü zaman zaman karıştırarak anlatır,
SOSYAL GELİŞİMİ
¨ Ellerini yıkar, kurular ve dişlerini fırçalayabilir,
¨ Genelde çok daha bağımsız ve oldukça inatçıdır;kendi isteğiyle hareket eder,
¨ İsteklerine karşı gelindiğinde, yetişkinlere uygunsuzca, kaba bir üslupla konuşabilir ve oyun arkadaşlarıyla kavga edebilir,
¨ Evin dışında işe yarar her türlü malzemeyle bir şeyler üretmeye, oluşturmaya çalışarak yaratıcılığını sergiler,
¨ Dramatik oyunu ve çeşitli giysiler giyip kılıktan kılığa girmeyi çok sever;sıklıkla bu oyunları oynamayı tercih eder,
¨ Paylaşma ve oyun sırasında sıra bekleme anlayışı gelişmiştir,
¨ Küçük kardeşlerine ilgi gösterir sevgiyle yaklaşır,
5 YAŞ GELİŞİM SÜREÇLERİ
MOTOR GELİŞİMİ
ALGISAL GELİŞİMİ
SOSYAL GELİŞİMİ
BİLİŞSEL GELİŞİMİ
MOTOR GELİŞİMİ
¨ İnce bir çizgi üstünde kolaylıkla yürüyebilir,
¨ Çevik bir biçimde parmak uçlarında koşabilir,
¨ Ayak değiştirerek sıçrayabilir,
¨ Hareketleri müziğin ritmine uygundur,
¨ Tek ayağı ile 2-3m öteye sıçrayabilir,
¨ Dizlerini bükmeden öne eğilip parmak uçlarına dokunabilir,
¨ Örneğe bakarak 6 küple 3 basamaklı merdiven yapabilir,
¨ Büyük gözlü iğnelere ipliği kendi başına geçirir ve gerçek anlamda (birkaç ilmik) dikiş dikebilir,
¨ Yazıp çizerken, resim yaparken, kalemleri ve boya fırçalarını ustaca kullanabilir,
ALGISAL GELİŞİMİ
¨ Konuşması oldukça akıcıdır,dil bilgisi kurallarına uyan ifadeler içerir,
¨ Ezbere şiir okumaktan ya da çocuk şarkıları, çeşit çeşit tekerlemeler söylemekten hoşlanır,
¨ Kendine öykü okunması veya anlatılması çok hoşuna gider, sonradan kendi başına öyküyü tam ayrıntılarıyla oyununda canlandırır,
¨ Somut isimleri nesneyi kullanarak tanımlar,
¨ Şaka, fıkra, bilmece ve tekerleme gibi söz oyunlarından zevk alır,
DİL GELİŞİMİ
¨ 5 yaşındaki çocuk hep konuşmak ister,
¨ Yetişkinler gibi uzun cümleler kurmaya çalışır,
¨ Bilgisini arttırmak için sorular sorar,
¨ Dil bilgisi kurallarına uygun konuşur,
¨ Her şeyin ‘neden’ ve ‘niçin’i ile ilgilenir,
¨ Söylemek istediğini dile getirmeden önce düşünür,sonra söyler,
SOSYAL BECERİLERİ
¨ Ellerini, yüzünü yıkayıp kurulayabilir ama bedeninin diğer bölümlerini yıkarken yardıma ihtiyaç duyar,
¨ Genelde daha aklı başında ve bağımsızdır; daha kontrollü ve duyarlı bir yaklaşım içindedir,
¨ Kendi başına giyinip soyunabilir,
¨ Düzenli ve temiz olması gerektiğini kavrayabilir ancak yine de sürekli olarak anımsatılmalıdır,
¨ Grup oyunlarını tercih eder,
¨ Ev dışında daha mutlu olur,
¨ Arkadaşlarını kendi seçer,
¨ Yetişkinler ve kendinden büyükler yerine yaşıtlarıyla birlikte olmaktan hoşlanır,
¨ Saati ve saatin güniük programla ilişkisini anlayabilir,
BİLİŞSEL GELİŞİMİ
¨ 2-7 yaşları arasındaki bu bilişsel gelişim evresindeki çocukların büyük bölümü ayrıntıları dikkate almadan genel olarak algılar ve ilişkisiz obje ve kavramları bütünleştirebilir,
¨ 5 yaş çocuğu her şey arasında her türlü ilişkiyi kurabilir,
¨ Parçayla bütünü aynı zamanda düşünemez,
¨ Zihinsel kıyaslama yapamazlar,
¨ Eylemlerinde, düşüncelerinde, bakış açılarında benmerkezlidir, Toplumsal yönelim tam biçimini ancak 7-8 yaşlarında alır,
¨ İşlem öncesi çocuk, başkalarının görüşüyle; dünyanın ne olduğunu düşünmez,
¨ Mantık henüz gelişmemiştir,
¨ Her şeyi kendine göre değerlendirdiği bu düşünce çağında çocuk ‘bazı’ ve ‘hepsi’ ayrımını yapamaz,
